Ngày thÙ sáu mÒng 5 tháng TÜ 1996 vØa qua, kš giä truyŠn hình danh ti‰ng Bernard Pivot Çã dành chÜÖng trình "Bouillon de Culture" trên Çài A2 cûa ông Ç‹ cùng m¶t sÓ trí thÙc nói chuyŒn v§i m¶t ngÜ©i Çàn bà Ç¥c biŒt: chÎ n» tu Emmanuelle. Næm nay "ChÎ" ÇÜ®c 87 xuân xanh, nhÜng vÅn nhanh nhËn và månh dån. NgÜ©i Pháp bi‰t chÎ nhiŠu qua viŒc chÎ Çã dành gÀn 30 næm cûa cu¶c Ç©i mình Ç‹ giúp Ç« nh»ng gia Çình nghèo kh° ª thû Çô Le Caire, Ai CÆp. Nh»ng ngÜ©i nÀy sinh sÓng nh© løc l†i các ÇÓng rác kh°ng lÒ ÇÜ®c thäi ra bªi Ç©i sÓng tiêu thø ÇÎa phÜÖng, rÒi tìm cách bán låi nh»ng gì có th‹ bán ÇÜ®c. ña sÓ h† theo HÒi Giáo, và chÎ Emmanuelle cho bi‰t không khi nào muÓn dø d‡ h† cäi Çåo theo Công Giáo. ChÎ thu¶c vŠ nh»ng nhà truyŠn giáo hiŒn Çåi, ljn v§i tha nhân b¢ng hành Ƕng chÙ không phäi b¢ng l©i giäng ... ChÎ cÛng rÃt vui tính, "mày tao tôi t§" (tutoyer) v§i tÃt cä m†i ngÜ©i, k‹ cä v§i nh»ng tay Çåi trí thÙc có m¥t !

Tham d¿ chÜÖng trình còn có nh»ng nhà væn, nhà báo hàng ÇÀu cûa Pháp, trong Çó có m¶t tri‰t gia vô thÀn. ChÎ Emmanuelle k‹ r¢ng chÎ luôn muÓn làm viŒc cho ngÜ©i nghèo khó, nhÜng mãi ljn næm chÎ 60 tu°i m§i ÇÜ®c nhà dòng cho phép. Câu hÕi lÆp tÙc ÇÜ®c Ç¥t ra là: "Làm sao chÎ có th‹ chÃp nhÆn s¿ mÃt t¿ do Ãy ?"

VÎ n» tu trä l©i: "Không có ai t¿ do hÖn m¶t n» tu !" Trܧc s¿ ngåc nhiên cûa cº t†a, chÎ giäi thích:

"... V§i ba l©i khÃn hÙa cûa Ç©i n» tu, tôi hoàn toàn t¿ do. Ba l©i khÃn Çó là:

- ThÙ nhÃt: nghèo khó không gi» cûa riêng. Nh© Çó tôi không bÎ ràng bu¶c bªi nh»ng ham muÓn tiŠn båc, tài sän; không phäi chåy theo chúng, không phäi loay hoay làm m†i chuyŒn Ç‹ bám lÃy chúng.

- ThÙ nhì: thanh tÎnh, không dính vào tình yêu nam n». Nh© Çó tôi ÇÜ®c giäi thoát khÕi s¿ kŠm tÕa cûa quš ông (m†i ngÜ©i cÜ©i)!

- ThÙ ba: vâng l©i, tuân phøc bŠ trên. Nh© Çó, tôi ÇÜ®c giäi thoát khÕi chính tôi, tÙc là khÕi nh»ng ham muÓn, khi thì thích Çi Çây, khi thì thèm Çi Ço, khi Çòi làm chuyŒn nÀy, lúc muÓn làm chuyŒn n†, cûa riêng tôi. "

Bà k‰t luÆn: "V§i ba s¿ giäi thoát Ãy, tôi hoàn toàn t¿ do."

Bên cånh vÃn ÇŠ t¿ do, bà cÛng có nh»ng nhÆn xét ng¶ nghïnh khác:

Khi Bernard Pivot tuyên bÓ m¶t cách quä quy‰t r¢ng bà gÀn Thiên Chúa hÖn ông, thì bà phû nhÆn månh më, cho là không th‹ bi‰t ÇÜ®c: "N‰u th‰ thì quä th¿c là Thiên Chúa có óc khôi hài rÃt l§n." Bà trä l©i: "€! RÓt cu¶c mày cÛng có ÇÜ®c m¶t câu có lš !"

NgÜ©i ta nhÆn xét bà giao du v§i m¶t kÈ gi‰t ngÜ©i. Bà trä l©i: "Anh ta rÃt tÓt, rÃt tº t‰, tôi rÃt quš tr†ng anh ta." Bà cho là s¿ quš tr†ng cûa bà ÇÓi v§i anh chàng sát nhân nÀy khi‰n cho anh ta së phäi ngÀn ngåi khi cÀm trª låi con dao v§i š tܪng båo hành, vì anh ta không muÓn mÃt Çi s¿ quš tr†ng Ãy. ThÆt ra, Çó là phän Ùng tâm lš cûa anh ta, chÙ riêng bà không hŠ có š Çè n¥ng trên tâm hÒn anh b¢ng m¶t s¿ phê phán nào cä. Theo bà, viŒc sát nhân cûa anh này do nh»ng duyên c§ mà bà không th‹ bi‰t h‰t ÇÜ®c và vì th‰, không th‹ lên án.

VÎ tri‰t gia vô thÀn tuyên bÓ ông có th‹ chÃp nhÆn niŠm tin nÖi Thiên Chúa, n‰u quan niŒm Thiên Chúa nhÜ nguÒn cûa s¿ ThiŒn n¢m trong m‡i ngÜ©i. Bà lÆp tÙc ÇÒng š v§i ông, trong khi hai nhà væn Công Giáo hiŒn diŒn tÕ š coi Thiên Chúa nhÜ m¶t th¿c th‹ ª ngoài con ngÜ©i. Bà Ç¥t lš tܪng cûa mình nÖi ñÙc Ky Tô, mà ñÙc Ky Tô chính là con ngÜ©i thÆt, ÇÒng th©i cÛng là Thiên Chúa thÆt. Møc Çích cûa bà là sÓng nhÜ ñÙc Ky Tô, v§i Thiên Chúa ª trong mình.

Có lúc bà t¿ hÕi vì sao nh»ng ngÜ©i nghèo nàn Çói kém trong nh»ng khu ° chu¶t ª Le Caire låi có vÈ hånh phúc hÖn nh»ng kÈ sung túc mà bà thÜ©ng g¥p nÖi ÇÃt Pháp giàu có này ? Bà cho r¢ng Çó là nh© h† ít ham muÓn ... Và bà khiêu khích: "chúng ta ÇŠu phäi sÓng trong nh»ng khu nhà ° chu¶t !"

NguyÍn Hoài Vân,

Paris, 26/04/1996.

oOo

Ghi Chú:
ChiŠu nay khi Çi làm vŠ thì nhÆn ÇÜ®c t© Th‰ K› 21, sÓ tháng 6, 1996. Mª ra xem thì thÃy bài vi‰t này. ñ†c xong thì lòng rÃt cäm Ƕng trܧc nghïa cº cao ÇËp, s¿ khiêm nhÜ®ng, vÎ tha, và s¿ thÃu hi‹u sâu s¡c vŠ š nghïa Ç©i sÓng cûa MË Emmanuelle. ñ†c nh»ng dòng ch» vi‰t vŠ Bà làm cho tôi nh§ låi ba Dì Phܧc ViŒt Nam Çã có m¶t änh hܪng l§n månh, Çã gieo trÒng nh»ng håt giÓng thÜÖng yêu cho tôi trong th©i gian khi tôi b¡t ÇÀu c¡p sách ljn trÜ©ng. M¶t Dì Çã vŠ v§i Chúa, m¶t Dì nay là MË BŠ Trên tåi Sài Gòn, còn m¶t Dì khác thì không bi‰t bây gi© ª Çâu ...

Thôi thì tôi xin måo mu¶i sao chép låi bài vi‰t trên Ç‹ gºi ljn cùng các bån, nhÜ m¶t tÃm lòng thành, ghi Ön các vÎ n» tu khä kính. ñÓi v§i m¶t PhÆt tº nhÜ tôi, MË Emmanuelle là m¶t BÒ Tát Quán Th‰ Âm thÎ hiŒn trong cõi Ç©i nÀy Ç‹ cÙu giúp chúng sinh ...

Bình Anson,
Perth, 14/06/96.

oOo