BUDDHISM: A MINDFUL SMILE, by THICH NHAT HANH (1985)

This article is written in Vietnamese, and requires VPS-Times font to read

Nø CÜ©i trong Chánh NiŒm

NhÃt Hånh

Gi§i thiŒu: Bài nÀy là m¶t vài Çoån væn ng¡n trích tØ quy‹n "Trái Tim M¥t Tr©i: TØ Chánh NiŒm ljn ThiŠn Quán", m¶t cÄm nang tu thiŠn cûa ThÀy NhÃt Hånh, NXB Lá BÓi , 1985.

oOo

Chánh NiŒm trong lúc làm viŒc

Công viŒc h¢ng ngày g†i là Ç‹ "sinh sÓng" cûa ta, ta cÛng có th‹ làm nhÜ ta rºa bát. Tåi PhÜÖng Vân Am tôi có nghŠ Çóng sách. (...) NhÜng trܧc khi Çóng sách, tôi còn phäi "lÜ®m sách, nghïa là phäi thâu nh»ng t© sách r©i, gom låi theo thÙ t¿ các trang Ç‹ làm thành m¶t tÆp. Nh»ng trang nÀy tôi s¡p trên m¶t các bàn thÆt dài, và hÍ Çi m¶t vòng quanh bàn thì tôi lÜ®m Çû sÓ trang cho m¶t cuÓn sách. Tôi bi‰t là tôi Çang Çi quanh, và không có gì Ç®i tôi phía trܧc, cho nên tôi Çi chÆm thôi, và lÜ®m tØng t© sách thong thä trong quán niŒm. Tôi vØa làm vØa thª nh»ng hÖi thª nhË nhàng, hÖi dài và có š thÙc. Tôi có an låc trong khi lÜ®m sách, Çóng sách và vào bìa sách.

N‰u thi Çóng sách v§i nh»ng ngÜ©i th® khác thì tôi thua, bªi vì tôi Çóng ÇÜ®c ít sách hÖn. NhÜng có m¶t ÇiŠu tôi bi‰t ch¡c là tôi không chán ghét chuyŒn Çóng sách. Mình tiêu xài nhiŠu thì mình phäi làm viŒc cho nhiŠu và cho nhanh. N‰u mình sÓng ÇÖn giän thì mình có th‹ làm ít và làm chÆm trong quán niŒm.

Tôi bi‰t có rÃt nhiŠu ngÜ©i trÈ tu°i Üa ÇÜ®c làm viŒc ít thôi, m‡i ngày chØng bÓn gi©, v§i m¶t sÓ lÜÖng nhÕ có th‹ sÓng ÇÖn giän nhÜng hånh phúc. Bi‰t Çâu Çây ch£ng là con ÇÜ©ng khai thông cho tình trång b‰ t¡c cûa xã h¶i ngày nay? BÕ b§t s¿ sän xuÃt nh»ng hóa phÄm không thi‰t y‰u, san sÈ viŒc làm cho nh»ng ngÜ©i chÜa có viŒc làm, sÓng ÇÖn giän nhÜng có hånh phúc. ñã có nh»ng cá nhân và nh»ng c¶ng ÇÒng chÙng minh ÇÜ®c khä næng sÓng ÇÖn giän mà hånh phúc rÒi, ÇiŠu Çó há không phäi là m¶t dÃu hiŒu Çáng mØng hay sao?

Bån hÕi tôi: trong khi rºa bát, làm vÜ©n, Çóng sách ho¥c làm viŒc trong các hãng xܪng, làm th‰ nào Ç‹ nuôi dÜ«ng chánh niŒm?

Tôi nghï là bån phäi tìm ra câu trä l©i cho chính bån. Bån làm th‰ nào mà m¥t tr©i chính niŒm sáng mãi trong bån thì làm. Bån có th‹ sáng tåo ra nh»ng phÜÖng thÙc thích h®p v§i bån. Ho¥c giä bån áp døng thº m¶t vài phÜÖng thÙc mà ngÜ©i khác Çã làm. Ví dø bån làm nh»ng bài thÖ "cài nút áo" theo lÓi cûa thiŠn sÜ ñ¶c Th‹.

(...) Trong quy‹n Tÿ Ni NhÆt Døng Thi‰t Y‰u, thiŠn sÜ ñ¶c Th‹ dåy ta phäi š thÙc vŠ m†i Ƕng tác cûa cÖ th‹ ta: thÙc dÆy thì bi‰t thÙc dÆy, cài nút áo thì bi‰t cài nút áo, rºa tay thì bi‰t rºa tay. ThiŠn sÜ låi còn làm nh»ng bài thÖ nhÕ Ç‹ ta thÀm džc khi ta rºa tay ho¥c cài nút áo n»a, v§i møc Çích giúp ta sÓng v»ng chãi trong chánh niŒm. ñây là bài thÖ Ç‹ cho bån cài áo:

ChÌnh y thúc ǧi

ÇÜÖng nguyŒn chúng sanh

phøc th¡ng thiŒn cæn

bÃt linh tán thÃt!

( Giäi nÀy bu¶c, nút nÀy cài,

ThiŒn tâm gìn gi» Çêm ngày ch£ng rÖi )

(...) Ho¥c bån theo dõi hÖi thª cûa bån. Bån nuôi chánh niŒm b¢ng hÖi thª ra và hÖi thª vào, thª ljn Çâu thì bån bi‰t ljn ÇÃy. TÜ tܪng nào ho¥c cäm th† nào phát khªi bån cÛng cho xuôi dòng theo hÖi thª. Bån nên thª thÆt nhË và hÖi thª dài hÖn lúc thÜ©ng m¶t tí. M¶t tí thôi, Çû Ç‹ chÙng minh là bån th¿c s¿ Çang theo dõi hÖi thª.

Nø cÜ©i Çáng giá ngàn vàng

Theo hÖi thª, bån nuôi dÜ©ng chánh niŒm ÇÜ®c lâu l¡m. Bån thành công rÒi phäi không? VÆy thì bån hãy mÌm m¶t nø cÜ©i. Nø cÜ©i hàm ti‰u. ñ‹ chÙng tÕ bån thành công. Và gi» mãi nø cÜ©i Ãy trên môi Çi, nhÜ m¶t ñÙc PhÆt vÆy. Nhìn thÃy nø cÜ©i, tôi bi‰t ngay là bån Çang an trú trong chánh niŒm.

Cái nø cÜ©i hàm ti‰u Ãy, nhiŠu nghŒ sï Çã tØng ngày Çêm Çem h‰t công phu Ç‹ th‹ hiŒn trên các tÜ®ng PhÆt. Bån Çã tØng thÃy nø cÜ©i Ãy trên nghŒ thuÆt Gandhara ho¥c trên nghŒ thuÆt ñ‰ Thiên ñ‰ Thích chÜa? Tôi ch¡c r¢ng trong khi th¿c hiŒn nø cÜ©i Çó trên m¥t m¶t tÜ®ng PhÆt, các Çiêu kh¡c gia kia cÛng Çang duy trì nø cÜ©i Çó trên m¥t mình. Bån có th‹ tܪng tÜ®ng ÇÜ®c m¶t Çiêu kh¡c gia nét m¥t cau có Çang th¿c hiŒn nø cÜ©i hàm ti‰u trên môi PhÆt không? Ch¡c là không! Tôi có quen bi‰t Çiêu kh¡c gia Çã th¿c hiŒn pho tÜ®ng NhÆp Ni‰t Bàn trên núi Trà Cú ª Phan Thi‰t. Trong suÓt sáu tháng tr©i th¿c hiŒn pho tÜ®ng nÀy, ông æn chay, ngÒi thiŠn và džc kinh ñåi Ni‰t Bàn.

Trên khuôn m¥c nàng Mona Lisa, Leonard Da Vinci có Ç‹ m¶t nø cÜ©i thÆt nhË, nhË Ç‰n n‡i không h£n là m¶t nø cÜ©i mà là m¶t s¿ d®m cÜ©i (khuynh hܧng muÓn cÜ©i!). Tuy nhiên m¶t nø cÜ©i nhÜ th‰ cÛng Çû làm khoan thÜ h‰t cä nh»ng b¡p thÎt trên m¥t và làm tiêu tán nh»ng lo l¡ng cau có và mŒt nh†c trong ngÜ©i. Nø cÜ©i hàm ti‰u cûa ngÜ©i hành thiŠn ngoài tác døng nuôi dÜ«ng chánh niŒm, cÛng có tác døng khoan thÜ mÀu nhiŒm Çó. Nó trä låi cho ta s¿ an låc mà ta Çã Çánh mÃt.

Trong lúc Çi bách b¶ trên ÇÒi, nÖi công viên hay d†c b© sông, bån có th‹ vØa theo dõi hÖi thª vØa duy trì nø cÜ©i hàm ti‰u. Vào nh»ng lúc cäm thÃy mŒt mÕi ho¥c cau có, bån có th‹ n¢m du‡i dài hai chân hai tay, buông thä và khoan thÜ h‰t cä thân tâm, tÃt cä các b¡p thÎt, chÌ duy trì hÖi thª và nø cÜ©i. Buông thä trong tÜ th‰ n¢m nÀy là m¶t phÜÖng pháp phøc hÒi sinh l¿c rÃt thÀn hiŒu và nhanh chóng. N‰u bån không th¿c hành m‡i ngày ít ra là vài ba lÀn thì thÆt là u°ng cho bån.

Nuôi chánh niŒm, theo dõi hÖi thª và duy trì nø cÜ©i, Çó là nh»ng hånh phúc bån t¿ ban cho mình, và phân phát cho ngÜ©i xung quanh bån. Bån có th‹ xuÃt nhiŠu tiŠn Ç‹ mua nhiŠu món quà cho tØng ngÜ©i trong gia Çình bån. NhÜng không món quà nào Çem låi nhiŠu hånh phúc cho h† b¢ng chánh niŒm, hÖi thª và nø cÜ©i cûa bån. Quš giá l¡m mà låi không mÃt tiŠn mua! (...)

oOo